.
Baner: Baner górny - WartaBaner: Baner górny - Głębokie_stacjaBaner: Baner górny - Zamek_1

Historia Powiatu

Historia Powiatu Międzyrzeckiego

Ilustracja do informacji: Historia Powiatu Międzyrzeckiego Ziemia międzyrzecka jest regionem o bogatej przeszłości historycznej, bowiem Międzyrzecz należy do najstarszych wymienionych przez źródła grodów na ziemiach polskich.

Powstanie i rozwój

O Międzyrzeczu wspomina niemiecki kronikarz Thietmar, który w roku 1005 uczestniczył w wyprawie cesarza Henryka II na Polskę. Następną wiadomość zawdzięczamy Gallowi Anonimowi. Opisuje on wyprawę Bolesława Krzywoustego w roku 1094 na Pomorze, podczas której oblegał i zdobywał międzyrzecki gród.
 
Po utracie przez Bolesława Rogatkę w roku 1249 ziemi lubuskiej międzyrzecki gród pełnił funkcję zachodniej strażnicy Polski. Już w roku 1232 Teodoryk wymieniany jest jako kasztelan międzyrzecki. Nie są znane dokładne granice kasztelanii międzyrzeckiej, jednak z racji swego nadgranicznego położenia odgrywała ona dużą rolę polityczną i jej kasztelan zajmował liczące się miejsce w senacie Rzeczypospolitej.
 
Istniejąca w pobliżu grodu osada targowa w Międzyrzeczu w 1248 roku otrzymała prawa miejskie. Miasto, gród i kasztelania w połowie XIV wieku wchodzą w skład powiatu i województwa poznańskiego.
 
W tym czasie Międzyrzecz stał się siedzibą bardzo bogatego starostwa, z którego wysokie dochody czerpali powoływani na starostów międzyrzeckich wysocy dostojnicy państwowi, wśród nich kanclerz Jan Zamoyski i hetman Jan Stanisław Jabłonowski. Starosta, urzędnik królewski w terenie, oprócz dochodów z dóbr starościańskich posiadał prawa patronatu nad kościołem parafialnym, sprawował sądownictwo i mianował burmistrza.
 
Siedzibą starostów był zamek, jednak pod koniec XVII wieku nie nadawał się do zamieszkania. Dlatego też starosta międzyrzecki Maciej Radomicki rozpoczął budowę nowej rezydencji, którą ukończył jego następca Stanisław Wincenty Jabłonowski.
 
Powstające w XIV wieku powiaty nie zastąpiły dawnych kasztelanii. Te ostatnie były jednostkami władzy państwowej, natomiast powiaty to organizacje samorządowe utworzone przez stan szlachecki i służące interesom szlachty.
 
W czasie powstawania powiatów Międzyrzecz był już dużym miastem królewskim, mógłby więc pełnić rolę stolicy administracyjnej. Jednak powiat międzyrzecki wówczas nie powstał, czego przyczyną była zbyt mała liczba szlachty.
 
Utworzenie powiatu międzyrzeckiego było wynikiem dwóch ważnych wydarzeń historycznych. Pierwszym był rozbiór Rzeczypospolitej, drugim uchwalenie Konstytucji 3 Maja podczas obrad Sejmu Czteroletniego.
 
Granice nowego województwa poznańskiego i powiatu międzyrzeckiego z 1791 roku wykreślone zostały na podstawie map z końca XVIII i początku XIX wieku, opisu parafii J. Łukaszewicza oraz opracowania Wielkopolskiego Ośrodka Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego w Poznaniu. Przybliżoną powierzchnię powiatu i liczbę ludności obliczono na podstawie wymienionego wyżej opracowania. Powierzchnia powiatu mogła wynosić około 75 mil² (4100 km²). Zamieszkiwało go około 95000 mieszkańców. W tym kształcie przetrwał do drugiego rozbioru Rzeczypospolitej, kiedy to z jego części południowej utworzono powiat babimojski, niewielką część wschodnią przyłączono do powiatu poznańskiego (parafia Pniewy), a część południowo-wschodnią do powiatu kościańskiego (parafie Opalenica, Grodzisk, Rakoniewice, Wielichowo i Kamieniec).

Pod zaborami

Na mocy podpisanego w styczniu 1793 roku w Petersburgu traktatu rozbiorowego pomiędzy Prusami i Rosją tereny Wielkopolski otrzymały nazwę Prusy Południowe, w których powołano dwie kamery wojenno-ekonomiczne z siedziba w Poznaniu i Piotrkowie (Trybunalskim). Powiat międzyrzecki zajmował powierzchnię w przybliżeniu 2106 km² i liczył 39000 mieszkańców.
 
Zasadnicze zmiany administracyjne nastąpiły w roku 1817, kiedy na obszarze Wielkiego Księstwa Poznańskiego w Rejencji Poznańskiej utworzono 17 powiatów. Powiat międzyrzecki utracił na rzecz powiatu międzychodzkiego Bledzew, Skwierzynę, Przytoczną, Międzychód, Sieraków, Lubosz i Kamionną, zyskał zaś z powiatu babimojskiego: Brójce, Trzciel, Zbąszyń i Kręcko. Od wschodu powiat graniczył z powiatem bukowskim. Powierzchnia tego nowo powstałego powiatu międzyrzeckiego liczyła ok. 1226 km² i 22500 mieszkańców. W roku 1836 powierzchnia powiatu zmniejszyła się do ok. 1178 km², natomiast liczba ludności wzrosła do 35160, a w roku 1858 osiągnęła 42956.
 
W połowie XIX wieku na terenie miasta i powiatu wykonano szereg nowych inwestycji. W latach 1853-1867 zmodernizowano drogi do Skwierzyny, Międzychodu przez Pszczew, Sulęcina przez Pieski i Zbąszynia przez Bukowiec. Wytyczono nową ulicę w kierunku Świebodzina, przy której wybudowano w latach 1857-1870 budynki banku, urzędu i domu powiatowego. Międzyrzecz był też siedzibą powiatowego lekarza, chirurga, urzędu budownictwa, oświaty i sądu ziemskiego, dla którego wybudowano nowy budynek w roku 1879.
 
Po utworzeniu w roku 1887 Prowincji Poznańskiej w skład, której weszły dwie rejencje: poznańska i bydgoska, poznańską podzielono na 27 powiatów. Powiat międzyrzecki na północy graniczył z nowo powstałym powiatem skwierzyńskim o powierzchni 650,3 km². Powiat międzyrzecki od północy graniczył również z powiatem międzychodzkim (642 km²), od wschodu z nowo powstałym powiatem nowotomyskim (523,2 km²) i od południa z powiatem babimojskim (1036,6 km²). Powierzchnia powiatu międzyrzeckiego zmniejszyła się do 1152,8 km², a ludność wzrosła do 53320.
 
W rozbudowie miasta i powiatu uczestniczyła cegielnia Wotschke istniejąca od 1891 roku. Przy ulicy Brójeckiej (obecnie Konstytucji 3 Maja) powstała w roku 1895 mleczarnia i fabryka sera Hubertusburg Meseritz. Jej właścicielem od 1901 roku był Paul Dittmann. W roku 1908 przerabiano w niej 7000 litrów mleka dziennie. Wyroby, przede wszystkim sery camembert i brie sprzedawano w Berlinie, Dreźnie, Wrocławiu i Kolonii, a także w Sztokholmie i Kopenhadze.
 
W końcu XIX wieku Międzyrzecz stał się ważnym węzłem kolejowym. Wybudowano linię do Zbąszynia, a 1 czerwca 1885 roku uroczyście otwarto dworzec kolejowy. Dwa lata później oddano połączenie z Międzychodem, w roku 1892 z Rzepinem, w 1896 ze Skwierzyną i Gorzowem a w 1909 z Toporowem. W tym samym roku 22 października otwarto Szpital Powiatowy.
 
W latach 1902-1904 wybudowano kompleks Szpitala dla Nerwowo Chorych Obrawalde (obecnie Obrzyce). Duży udział w tych inwestycjach miały miejscowe cegielnie Gumperta, Wotschke i Bucholtza.
 
Na początku XX wieku nastąpiła kolejna rozbudowa linii kolejowych. W roku 1906 Skwierzyna uzyskała połączenie z Poznaniem przez Międzychód i Szamotuły, a w roku 1910 Zbąszyń przez Trzciel z Międzychodem.
 
Działająca w mieście drukarnia Paula Mathiasa od 1842 roku wydaje „Tygodnik Miasta i Powiatu”, który w 1910 roku zmienia tytuł na „Międzyrzecką Gazetę Powiatową” i w latach trzydziestych przemianowana na „Dziennik”.
 
Przy ulicy Bismarcka (obecnie Staszica) wybudowano w roku 1887 szkołę dla dziewcząt (Szkoła Podstawowa nr 2) zaś w 1914 szkołę ludową (obecnie Liceum Ogólnokształcące i Gimnazjum nr 1).

XX-lecie międzywojenne

Traktat wersalski z 1919 roku podzielił powiat o powierzchni 11147,3 km², z liczbą 53306 mieszkańców na dwie części: większa o powierzchni 706,5 km² z 32713 mieszkańcami pozostała w Niemczech, mniejsza o powierzchni 440,8 km² z 20593 mieszkańcami przypadła Polsce i została podzielona między dwa powiaty: międzychodzki (gmina Łowyń) oraz nowotomyski (gmina Miedzichowo). Powiat międzyrzecki graniczył na wschodzie z Polską, na północy z powiatem skwierzyńskim, na zachodzie z powiatem torzymskim (z siedzibą w Sulęcinie), na południu z powiatem świebodzińsko-sulechowskim i babimojskim.
 
W latach 1925-1930 wybudowano kolejową stację graniczną i osiedle Neubentschen (Nowy Zbąszyń) obecnie Zbąszynek. W roku 1920 utworzono Urząd Finansowy, a w 1922 Powiatowy Urząd Pracy. Rok później przyłączono do miasta Międzyrzecza wieś Winnicę i w 1928 roku Folwark Zamkowy oraz Obrzyce, do których uruchomiono miejską komunikację autobusową. Również w tym samym roku wybudowano budynek Powiatowej Kasy Chorych. Rok później otwarto połączenie koleją wąskotorową Lutola Suchego z Trzcielem. Połączenie to zlikwidowano w roku 1937 z powodu nierentowności.
 
W roku 1926 przy Placu Bismarcka powstała nowa remiza straży pożarnej. Rok później przy szosie świebodzińskiej (po wojnie ulica Śląska) obecnie Świerczewskiego zbudowano gmach Urzędu Finansowego, w którym dziś mieści się Komenda Policja. W latach 1921-1930 wybudowano osiedla Reymonta, Sienkiewicza, Zamkowe oraz domki jednorodzinne przy Szosie Obrzyckiej (obecnie ulica Poznańska) i wielorodzinne przy ulicy Kilińskiego i Świebodzińskiej (Świerczewskiego). Nad Obrą w kierunku mostu kolejowego utworzono promenadę obsadzoną kasztanami (obecnie ulica Spacerowa), przy której 1 maja 1936 roku otwarto stadion tzw. „majowy”.
 
W latach trzydziestych wybudowano koszary w Międzyrzeczu i Skwierzynie. W latach 1934-1939 w zachodniej części powiatów międzyrzeckiego, skwierzyńskiego i świebodzińskiego wybudowano linię umocnień Festungsfront Oder – Warte – Bogen obecnie zwaną Międzyrzeckim Rejonem Umocnionym. W pobliżu wsi Kęszyca zbudowano duży kompleks koszarowo-willowy dla oddziałów fortecznych tzw. Regenwurmlager (obecnie Kęszyca Leśna).
 
Dużym zakładem wybudowanym około 1940 roku przy ulicy Wojciechowskiej (obecnie Winnica) była Suszarnia.
 
W roku 1937 w Urzędzie Powiatowym funkcjonował między innymi: bank, powiatowy łowczy, inspektor szkolny, urząd budowlany, lekarz powiatowy, urząd pracy, kasa komunalna, urząd katastralny, żandarmerii i inne mniejsze wydziały.
 
Do szkół działających na terenie miasta uczęszczało 1851 uczniów, w tym do szkoły żeńskiej 169 uczennic, które uczyło 7 nauczycieli, natomiast do szkoły ewangelickiej 550 uczniów (12 nauczycieli), katolickiej 463 uczniów (11 nauczycieli). Ponadto w Międzyrzeczu pracowało 7 lekarzy, 3 lekarzy dentystów i 3 techników dentystycznych.

Lata 1945 - 1989

W styczniu 1945 roku miasto i powiat zajęły wojska radzieckie. Bezpośrednie działania wojenne ominęły Międzyrzecz, jednak zniszczenia 25 – 30 procent spowodowane zostały przez wycofujące się w panice wojska niemieckie. Spalono gmachy publiczne: urzędu powiatowego, banku, gimnazjum, poczty, sądu i wysadzono most kolejowy. W wyniku pożarów wzniecanych przez wojska radzieckie spłonęła część starego miasta oraz szereg domów mieszkalnych.
 
Już dwa dni po przejściu frontu Lucjan Brudło ze Starego Kramska rozpoczął organizowanie polskiej administracji. Utworzone zostało tzw. „Tymczasowo Pełniące Obowiązki Starostwa Pogranicza” z siedzibą w Wielkiej Dąbrówce (obecnie Dąbrówka Wielkopolska). 8 marca 1945 roku radziecki komendant wojenny w powiecie Międzyrzecz major Jeczmieniow zatwierdził Lucjana Brudło, którego 17 marca tego roku w Poznaniu wojewoda wielkopolski Feliks Widy-Wirski mianował Pełnomocnikiem Rządu RP w rejonie byłych powiatów międzyrzeckiego i celichowskiego (sulechowskiego). Na jego zastępcę mianowano Bolesława Arlytha-Karaśkiewicza z Poznania. Urząd nazwano „Starostwem Powiatowym Międzyrzecza i Celichowy w Wielkiej Dąbrówce”. 27 marca Starostwo rozpoczęło działalność w gmachu przy ulicy Skwierzyńskiej 25 (obecnie ul. Waszkiewicza). W połowie czerwca używano pieczęci z napisem „Pełnomocnik Rządu Tymczasowego Rz. P. na Obwód Międzyrzecz”.
 
Ratusz zajęty był przez radziecką komendanturę wojenną. Władze miasta urzędowały w kamienicy przy ulicy Rynek 10. Funkcję burmistrza pełnił Franciszek Figaniak.
 
Do 7 lipca 1945 roku 14 powiatów tzw. Ziemi Lubuskiej, w tym międzyrzecki i skwierzyński, wchodziło w skład okręgów Pomorza Zachodniego i Dolnego Śląska. Uchwałą Rady Ministrów (Monitor Polski nr 29, poz. 77 z 7 lipca 1945 r.) wyżej wymienione powiaty zostały wyłączone z tych okręgów i przekazane w administrację wojewodzie poznańskiemu jako Pełnomocnikowi Okręgowemu Rządu RP.
 
Dzień ogłoszenia Monitora Polskiego 25 września 1945 roku to data „narodzin” Ziemi Lubuskiej, którą postanowieniem ustawy 1, art. 5, dekretu z dnia 13 listopada 1945 roku rozporządzeniem Rady Ministrów z 29 maja 1946 roku włączono do województwa poznańskiego.
 
Powiat międzyrzecki przed wojną liczył 44 jednostkowe gminy wiejskie i 4 gminy miejskie (Brójce, Międzyrzecz, Pszczew i Trzciel). Po włączeniu do województwa poznańskiego nadal miał powierzchnię 706,5 km² i został podzielony na 14 gmin zbiorowych (obowiązujących w Polsce), w tym 4 gminy miejskie: Brójce, Międzyrzecz, Trzciel i Zbąszynek.
 
Powołane 27 marca 1945 roku Starostwo posiadało następujące wydziały: Personalny, Administracyjny z Referatem Szkolnym, Rolny z Referatem Osiedleńczym, Majątkowo-Finansowy, Gospodarczy, Przemysłowy, Handlu i Rzemiosła, Drogowy i Gospodarki Wodnej oraz Sekretariat. Zatrudniało 35 osób. Starostwu podporządkowana była również Obwodowa Komenda Milicji Obywatelskiej – na terenie powiatu pracowało 307 milicjantów.
 
Powstały 8 maja 1945 roku Urząd Ziemski w Międzyrzeczu i punkt etapowy Państwowego Urzędu Repatriacyjnego w Zbąszynku zajęły się osadnictwem w powiecie.
 
Wobec napływu większej liczby repatriantów i osadników w początkach sierpnia został powołany Powiatowy Oddział Państwowego Urzędu Repatriacyjnego w Międzyrzeczu. Zajmował się sprawami osadnictwa i aprowizacji. Funkcję kierownika sprawował Stanisław Latos.
 
W lutym 1946 roku została powołana Tymczasowa Rada Narodowa. Na przewodniczącego wybrano Starostę Bolesława Arlytha-Karaśkiewicza. Gazeta Lubuska nr 5 z 1946 roku wymienia skład Powiatowej Rady Narodowej. W czerwcu 1947 roku w skład Powiatowej Rady Narodowej wchodziło 49 radnych. Nie otrzymywali oni wynagrodzenia.
 
W pierwszych dniach listopada 1946 roku uroczyście powitano żołnierzy jednostki Wojska Polskiego (17 Pułk Piechoty), która będzie stacjonować w miejscowych koszarach. Żołnierzom przekazano kościół ewangelicki (obecnie św. Wojciecha) jako garnizonowy. Marszałek Polski Michał Rola -Żymierski podczas uroczystości 23 maja 1948 roku wręczył jednostce wojskowej sztandar ufundowany przez społeczeństwo powiatu.
 
Ważnym zadaniem Starostwa była organizacja służby zdrowia na terenie powiatu. Stanowisko lekarza powiatowego powierzono doktorowi Nikodemowi Nikielowi z Trzciela. Dyrektorem organizującego się szpitala powiatowego był doktor Dominik Perz, a od 20 września 1946 roku doktor Hieronim Szantruczek mianowany przez Starostę. Poradnię ogólną prowadził doktor Józef Borkowski. Pierwszą aptekę zorganizowaną przez panią Markowską przejęła mgr Mikołajczyk. Organizatorami lecznictwa stomatologicznego byli lekarz stomatologii Anita Furmankowa i technik dentystyczny Jarosław Tracz. Stanowisko powiatowego lekarza weterynarii powierzono doktorowi Tadeuszowi Podbielskiemu.
 
W sierpniu 1945 roku rozpoczęto organizację szkoły podstawowej w budynku przy ulicy Staszica 12, której nadano nazwę Publicznej Szkoły Powszechnej. Jej kierownikiem został Eugeniusz Popow. Pierwszą szkołą średnią było Gimnazjum i Liceum w Międzyrzeczu otwarte 22 października w budynku przy ulicy Staszica 9. Dyrektorem została mianowana Helena Cyranowa. W Domu Społecznym przy ulicy Kościelnej 9 (obecnie Świerczewskiego – budynek kasyna oficerskiego) powstało Powiatowe Muzeum Ziemi Międzyrzeckiej założone przez Alfa Kowalskiego, przeniesione do budynków dawnego starostwa i kasztelanii na ulicy Podzamcze, gdzie 1 maja 1949 roku otwarto stałą ekspozycję.
 
Również w Domu Społecznym nauczycielka Halina Gielo zorganizowała Miejską Bibliotekę Publiczną otwartą w maju 1946 roku, której księgozbiór liczył tylko 44 woluminy.
 
Pierwszym klubem na ziemi międzyrzeckiej było Zrzeszenie Sportowe „Spójnia” założone przez Kazimierza Rudnickiego (późniejszego prezesa), Bogdana Banaszkiewicza, Zdzisława Sochę i Leona Stryjskiego już 15 kwietnia 1945 roku. 2 września zmieniono nazwę na Sportowy Klub Spółdzielców „Orzeł”.
 
Dnia 8 maja 1945 roku z pomocą dyrekcji poczty w Poznaniu otwarto Obwodowy Urząd Pocztowy.
 
Jedną z pierwszych instytucji finansowych była Komunalna Kasa Oszczędności powiatu międzyrzeckiego mająca swoją siedzibę przy ulicy Mostowej 12 (obecnie Waszkiewicza), natomiast przy ulicy 30 Stycznia 12 swoją działalność rozpoczął otwarty we wrześniu 1945 roku „Bank Ludowy” w Międzyrzeczu.
 
Ministerstwo Ziem Odzyskanych 26 kwietnia 1946 roku wydało ustawę o obywatelstwie państwa polskiego. Do końca roku wnioski o weryfikację złożyło w powiecie 2400 autochtonów polskiego pochodzenia.
 
W końcu roku 1946 uroczyście otwarto dworzec kolejowy i poświęcono tory do Zbąszynka.
 
Ze względu na zbyt małą liczbę mieszkańców prawa miejskie utraciły Brójce i Pszczew. Na mocy uchwały Powiatowej Rady Narodowej z dnia 30 października 1946 roku w powiecie były 3 miasta, 7 gmin i 51 gromad.
 
W latach 1948-1949 przygotowano projekt nowego podziału administracyjnego kraju. Z dniem 28 czerwca 1950 roku utworzono województwo zielonogórskie, w skład którego weszły powiaty: międzyrzecki i skwierzyński.
 
W roku 1952 powstał Rejon Eksploatacji Dróg Publicznych obsługujący drogi trzech powiatów: międzyrzeckiego, skwierzyńskiego i świebodzińskiego.
 
Dnia 1 listopada 1953 roku uruchomiono w Międzyrzeczu Powiatową Stację Pogotowia Ratunkowego.
 
Ustawą z dnia 25 września 1954 roku dokonano w Polsce reformy administracyjnej. Zniesiono gminy, wprowadzając gromady, których w powiecie międzyrzeckim powołano dziesięć: Bobowicko, Brójce, Bukowiec, Dąbrówka Wlkp., Kaława, Kursko, Międzyrzecz, Pszczew, Trzciel i Zbąszynek. Powierzchnia powiatu zwiększyła się w wyniku przyłączenia do gromady Kursko wsi Templewo z gromady Trzemeszno Lubuskie.
 
Pod koniec marca 1955 roku ukazał się pierwszy numer „Gazety Międzyrzeckiej” redagowanej przez Kolegium Redakcyjne przy Powiatowym Komitecie Frontu Narodowego w Międzyrzeczu. Wychodziła nieregularnie. Ostatni szósty numer ukazał się w niedzielę 21 sierpnia 1955 roku. Cena za gazetę wynosiła 10 groszy.
 
W latach sześćdziesiątych na terenie powiatu działało sześć kin: dwa w Międzyrzeczu (Piast i Świt), po jednym na terenie szpitala w Obrzycach, w Pszczewie (Przystań), w Trzcielu (Tęcza) i Zbąszynku (Muza).
 
W latach czterdziestych i pięćdziesiątych w mieście działało szereg lokali gastronomicznych: restauracja „Dworcowa” (obecnie budynek Urzędu Pracy), „Bogdanka” przy ulicy Dworcowej (obecnie ulica 30 Stycznia), „U Kowalskiego” (budynek przy stacji benzynowej Orlen), „Warguła” przy ulicy Mostowej (obecnie ulica Waszkiewicza), „Wielkopolanka” na Rynku (obecnie budynek Urzędu Skarbowego), „Pod kasztanem” (obecnie przychodnia Provita), „Bar Lubuski” („Pod Józiem”) przy ulicy Armii Czerwonej (obecnie ulica Konstytucji 3 Maja), „Kawiarnia Pół Czarnej” przy ulicy 22 Lipca (obecnie Dom Towarowy przy ulicy Świerczewskiego) i istniejąca do dzisiaj restauracja „Piastowska” przy ulicy Orląt (obecnie ulica Młyńska).
 
Kolejne zmiany nastąpiły z dniem 1 stycznia 1962 roku, kiedy zlikwidowano powiat skwierzyński, włączając do powiatu międzyrzeckiego gromady: Bledzew, Goraj, Przytoczna, Rokitno i Sokola Dąbrowa. Powierzchnia powiatu zwiększyła się do 1155 km², a liczba mieszkańców do 46200 (1965 rok), 46900 (1968 rok), 48700 (1972 rok).
 
W Międzyrzeczu i powiecie powstało kilkanaście dużych przedsiębiorstw i zakładów przemysłowych. Wśród nich należy wymienić: Przedsiębiorstwo Produkcji Betonów Budownictwa Rolniczego eMBet (od 1964 do 1974 roku Przedsiębiorstwo Uprzemysłowionego Budownictwa Rolniczego), Przedsiębiorstwo Budownictwa Rolniczego, Międzyrzeckie Przedsiębiorstwo Budowlane, Przedsiębiorstwo Remontowe Sprzętu Wodno-Melioracyjnego, Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych Budownictwa Rolniczego, Zakłady Przemysłu Gumowego GUMTEX, Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, które swoją działalnością objęły miasta Międzyrzecz i Trzciel oraz gminy Bledzew, Miedzichowo, Międzyrzecz i Trzciel.
 
W mieście i powiecie Międzyrzecz funkcjonowały również drobne zakłady produkcyjne i usługowe różnych branż.
 
W roku 1966 uroczyście obchodzono rocznicę 1000-lecia Państwa Polskiego. Odsłonięto pomnik autorstwa Anny Rodzińskiej z okazji powrotu ziemi międzyrzeckiej do Macierzy. Muzeum uznano za Pomnik Kultury Tysiąclecia Państwa Polskiego.
 
W latach siedemdziesiątych przez Międzyrzecz i powiat wielokrotnie przejeżdżał Wyścig Pokoju i Wyścig Dookoła Polski, w których uczestniczyli znani kolarze, m.in. Ryszard Szurkowski i Stanisław Szozda.
 
W roku 1970 powołano Międzyrzeckie Towarzystwo Kultury i Towarzystwo Przyjaciół Muzeum.
 
W roku 1972 wydano pamiątkowy medal z okazji Dni Międzyrzecza organizowanych, co roku pod hasłem „Złota Jesień nad Obrą”.
 
W lipcu 1971 roku uroczyście otwarto Powiatowy Dom Kultury. W 1975 roku przy ulicy Armii Czerwonej 33 (obecnie Konstytucji 3 Maja) w nowo wybudowanym gmachu otwarto Miejską Bibliotekę Publiczną.
 
W latach 1972-1973 przeprowadzono dwa etapy reformy terenowych organów władzy i administracji. Ustawa z dnia 29 listopada 1972 roku (Dz. U. Nr 49 poz. 312) związana była z nowym podziałem administracyjnym wsi. W miejsce gromad obejmujących 3 – 5 wsi utworzono gminy większe i ekonomicznie silniejsze obejmujące 6 – 12 wsi. W ten sposób powstały rady narodowe i organy wykonawcze dla miast i gmin. Powiat międzyrzecki podzielono na siedem gmin (Bledzew, Brójce, Międzyrzecz, Przytoczna, Pszczew, Trzciel, Zbąszynek). Sześć z nich znalazło się w nowo utworzonym w 1975 roku województwie gorzowskim, zaś gmina i miasto Zbąszynek (dla którego artysta plastyk Alf Kowalski zaprojektował herb) w województwie zielonogórskim.
 
W latach sześćdziesiątych, siedemdziesiątych i osiemdziesiątych wybudowano nowe osiedla: Centrum, Kasztelańskie, Piastowskie, Sikorskiego oraz Zachodnie wraz z infrastrukturą handlowo-usługową.
 
W listopadzie 1974 roku Telewizja Polska zorganizowała Turniej miast, w którym rywalizowały Międzyrzecz i Śrem.
 
W 1977 roku Międzyrzeckie Towarzystwo Kultury wydało pierwszy numer „Zeszytów Międzyrzeckich”. Powstało Międzyrzeckie Towarzystwo Muzyczne im. Henryka Wieniawskiego jako filia Gorzowskiego Towarzystwa Muzycznego.
 
Uchwalona 28 maja, a wprowadzona 1 czerwca 1975 roku ustawa o dwustopniowym podziale administracyjnym kraju zniosła 314 powiatów i stworzyła 49 województw (Dz. U. Nr 16 poz. 91).
 
W roku 1976 gminę Brójce włączono do gminy Trzciel, sołectwo Bukowiec do gminy Międzyrzecz. Natomiast gminę Pszczew powiększono o sołectwa Silna, Stoki i Świechocin.
 
W roku 1980 na terenie powiatu i miasta powstał Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”.
 
Na początku lat osiemdziesiątych mieszkańcy dowiedzieli się o planach ulokowania w podziemiach Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego składowiska odpadów radioaktywnych. W latach 1986-1987 protesty mieszkańców doprowadziły do podjęcia przez Miejsko-Gminną Radę Narodową w Międzyrzeczu uchwały sprzeciwiającej się lokalizacji składowiska odpadów w bunkrach Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego, co doprowadziło do zawieszenia akcji protestacyjnych.

Po 1989 roku

Po piętnastu latach funkcjonowania dwustopniowego podziału kraju zaczęto przygotowania do kolejnej reformy administracyjnej. W tym celu powołano w roku 1990 do życia Urzędy Rejonowe. Miały być one zalążkiem powiatów w planowanym trójstopniowym podziale kraju. Urząd Rejonowy w Międzyrzeczu obsługiwał 6 gmin (Bledzew, Lubniewice, Międzyrzecz, Skwierzynę, Sulęcin i Trzciel), Urząd Skarbowy 7 gmin – 6 wyżej wymienionych oraz gminę Miedzichowo, Rejonowa Komenda Straży Pożarnej 8 gmin (Bledzew, Miedzichowo, Międzychód, Międzyrzecz, Przytoczną, Pszczew, Skwierzynę i Trzciel), Komenda Rejonowa Policji 10 gmin, 8 wyżej wymienionych oraz gminy, Lubniewice i Sulęcin. Powołano też Sąd Rejonowy i Terenową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną.
 
Również na początku lat dziewięćdziesiątych uruchomiono nowe połączenie kolejowe (pociągiem ekspresowym „Lubuszanin”) z Gorzowa przez Skwierzynę i Międzyrzecz do Warszawy.
 
W roku 1997 prace nad nowym podziałem administracyjnym Polski podjęli wicepremier Janusz Tomaszewski oraz pełnomocnik ds. reformy ustrojowej prof. Michał Kulesza. W początkowym założeniu powiat miał obejmować około 10 gmin, liczyć ponad 100000 mieszkańców i być silny ekonomicznie. Liczba powiatów w Polsce miała wahać się od 150 do 180 plus powiaty grodzkie. Ostatecznie pod koniec tych prac liczba powiatów wzrosła do ponad 300.
 
Wśród wielu propozycji kształtu nowego powiatu międzyrzeckiego prof. Michała Kuleszy, wg którego powiat powinien składać się z czterech gmin (Bledzew, Międzyrzecz, Skwierzyna i Trzciel) o powierzchni 1027 km² i 50770 mieszkańcach oraz pani Doroty Matyaszczyk z Wielkopolskiego Ośrodka Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego w Poznaniu – z pięciu gmin (Międzyrzecz, Pszczew, Trzciel, Szczaniec i Zbąszynek) o powierzchni 879 km² i 49402 mieszkańcach.
 
Ustawą z dnia 5 czerwca tego roku (Dz. U. Nr 91 poz. 576) oraz 24 lipca (Dz. U. Nr 96 poz. 603) o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa z mocą od 1stycznia 1999 roku powołano 308 powiatów ziemskich, 63 grodzkie i 2 warszawskie.
 
Powiat międzyrzecki utworzyło 6 gmin (Bledzew, Międzyrzecz, Przytoczna, Pszczew, Skwierzyna i Trzciel) o powierzchni 1390 km² z liczbą mieszkańców 60966. Z województwa gorzowskiego gminę Międzychód i Miedzichowo przyłączono do województwa wielkopolskiego. W lutym 2004 roku („Gazeta Lubuska” nr 39 z dnia 16 lutego 2004 r.) została przedstawiona koncepcja likwidacji powiatów grodzkich i zmniejszenia liczby powiatów ziemskich. W województwie lubuskim powinno powstać 6 dużych powiatów.
  • Baner: lubuskie.pl - Portal Województwa Lubuskiego
  • Baner: Lubuski Urząd Wojewódzki
  • Baner: Regionalny Biuletyn Informacji Publicznej
  • Baner: Związek Powiatów Polskich
  • Baner: Narodowy Fundusz Zdrowia
  • Baner: Szpital Międzyrzecki
  • Baner: IKP - Internetowe Konto Pacjenta
  • Baner: InfoCar
  • Baner: Urząd Ochrony Danych Osobowych
  • Baner: NGO.PL - organizacje pozarządowe
  • Baner: Cyfrowy Powiat
  • Baner: Powiatowy Urząd Pracy w Międzyrzeczu
  • Baner: Nieodpłatna Pomoc Prawna
  • Baner: Lokalny Portal Edukacji Prawnej
  • Baner: Rozlicz PIT w powiecie międzyrzeckim